Butelka zapalająca (koktajl Mołotowa) – rodzaj prymitywnego granatu zapalającego. Składa się ze szklanej butelki napełnionej w 2/3 łatwopalną cieczą (najczęściej benzyną), zazwyczaj zaczopowanej zwitkiem tkaniny stanowiącym lont. Jest to najpowszechniejszy ze względu na swą prostotę sposób budowy butelek zapalających. Jest on jednak dość niebezpieczny, gdyż butelka nie jest szczelnie zamknięta i istnieje prawdopodobieństwo, że przy przechyleniu butelki wypłynie więcej paliwa, niż jest w stanie wchłonąć materiał i może ono zwilżyć zewnętrzne ścianki butelki, co przy próbie zapalenia lontu może zakończyć się katastrofą. Prawidłowo wykonany koktajl Mołotowa powinien posiadać szczelną zatyczkę i lont przywiązany do szyjki butelki. W takiej sytuacji przed odpalaniem należy zwilżyć lont w paliwie. Zdarza się, że jako lont stosowany jest nasączony paliwem tampon zawinięty w szczelną folię. Takie rozwiązanie eliminuje konieczność zwilżania lontu przed użyciem, gdyż można to uczynić już podczas produkcji, zaś właściwości chłonne tamponu i folia zapobiegają odparowywaniu mieszanki z lontu. By użyć tak przygotowaną butelkę zapalającą wystarczy przepalić (np. zapalniczką) folię tak, by tampon się zajął i rzucić.

Jako paliwo można użyć niemal każdej łatwopalnej cieczy. Najpowszechniej stosowana jest benzyna. Znacznie lepsze efekty daje mieszanina benzyny z olejem w stosunku ok. 2:3 (patrz: napalm). Benzyna łatwo się zapala, a olej przedłuża palenie i ogranicza spływanie cieczy z przedmiotów powodując większe zniszczenia. Można także butelki napełniać denaturatem lub naftą, a do benzyny dodawać oleje jadalne lub smołę. Dobrym dodatkiem są kleje kauczukowe.

Prawie zawsze jest miotana ręcznie. Do miotania butelek zapalających były przystosowane niektóre granatniki. W Muzeum Wojska Polskiego wystawiana jest sprężynowa katapulta do wyrzucania butelek zapalających na większe odległości, produkowana w czasie powstania warszawskiego (widoczna na zdjęciu w galerii).

Broń tania i teoretycznie efektywna w walkach ulicznych przeciw lekko opancerzonym pojazdom pancernym (w praktyce, już w okresie II wojny światowej pojazdy pancerne miały systemy gaszenia i były dość odporne na ogień). Powszechnie używana np. w powstaniu warszawskim i wojnie hiszpańskiej. Bywa używana przez demonstrantów i do podpaleń.

Nazwa koktajl Mołotowa została wymyślona przez żołnierzy fińskich, którzy używali tej broni przeciw wojskom rosyjskim w czasie wojny zimowej 1939-1940.

Mołotow, jako zastępca przewodniczącego Państwowego Komitetu Obrony, podpisał uchwałę, która zatwierdzała masową produkcję tejże broni. Niewykluczone, że stąd wzięła się ta nazwa. Uważa się także, że nazwa była humorystyczną odpowiedzią na zapewnienia Mołotowa, że w dniu urodzin Stalina (18 grudnia1939 r.) wypije na jego cześć koktajl w zdobytych przez Armię Czerwoną Helsinkach.


Przepis
W książce Stanisława Komornickiego Na Barykadach Warszawy znajduje się opis wykonania butelki zapalającej:

Do cienkościennej półlitrowej butelki, najlepiej od wódki lub octu, wlać dowolną mieszankę zapalającą, np. benzynę, naftę, denaturat, benzol, aceton itp. Do tego dolać ostrożnie kwasu siarkowego. Butelkę szczelnie zakorkować i zalakować. Następnie na pasek papieru wysypać ostrożnie łyżkę stołową proszku detonującego. Zrobić z tego podłużną torebkę i przykleić ją do butelki. Butelkę rzucać samą lub uwiązaną na sznurku.
Cytat z biuletynu informacyjnego dla ludności cywilnej:

W braku amunicji przeciwczołgowej ludność cywilna powinna przygotować sobie do walki z czołgami niezawodne butelki samozapalające, któremi łatwo i bezpiecznie można unieruchomić czołg nieprzyjacielski. Najlepiej do tego celu wziąć półlitrową butelkę cienkościenną - od wódki lub octu - i napełnić do 2/3 dowolną mieszaniną łatwozapalną (benzyna, nafta, ropa, denaturat, benzol, aceton w dowolnym stosunku). Do butelki trzeba ostrożnie dolać potrochu kwasu siarczanego. Tak napełnioną butelkę szczelnie zakorkować i zabezpieczyć lakiem, pakiem, świecą od przenikania. Następnie sporządzić należy mieszaninę kalichloricum (wziąć z apteki, składu aptecznego, mydlarni) z pudrem cukru mniej więcej dwie trzecie na jedną trzecią. Czubatą łyżkę tego proszku rozsypać na mocnym, niemoknącym papierze (natron, pergamin) wielkości 40 na 40 cm. Jeżeli takiego proszku nie można sporządzić, wystarczy użyć chloran. Zrobić z tego szczelnie zamkniętą torebkę i przykleić lub mocno przywiązać u samej szyjki butelki. Butelkę owinąć sznurkiem z pentlą, przyczem trzeba pamiętać, że pentla powiększa rzut o 10 mtr. kosztem celności. Butelki należy przechowywać o ile możności nie oddzielnie, lecz w skrzyniach najlepiej monopolowych po 25 sztuk, gdyż są bardzo czułe na wstrząsy. Przypadkowe rozlanie płynu na sam papier, a tym bardziej z proszkiem powoduje niezwłoczny wybuch. Zwykłe rzucenie butelki na czołg lub bruk wśród maszerującej piechoty daje wynik podobny do granatu "Filipinka".

Dane podstawowe
Państwo ZSRR
Rodzaj ręczny granatnik przeciwpancerny
Obsługa 2 (celowniczy, amunicyjny)
Historia
Produkcja seryjna 1961 – ??
Dane techniczne
Kaliber 40 mm
40-105 mm (głowicy granatu)
Wymiary
Długość 1000 mm
Długość lufy 650 mm
Masa
broni 6,30 kg (niezaładowany z celownikiem optycznym)
Inne
Prędkość pocz. pocisku 300 m/s
Szybkostrzelność praktyczna 4 – 6 strz./min.
Zasięg skuteczny 300-500 m
Przebijalność pancerza 260 mm (PG-7V) - 700 mm + ERA(PG-7VR)


RPG-7 to radziecki, ręczny granatnik przeciwpancerny, używany w państwach Układu Warszawskiego oraz wielu innych krajach, głównie Trzeciego Świata.


Rozwój
RPG-7 (Ruchnoy Protivotankoviy Granatomet, ros. Pучной Противотанковый Γранатомёт - Ręczna Przeciwczołgowa Wyrzutnia Granatów; polskie oznaczenie wojskowe RGppanc-7) i jego poprzednik RPG-2 są naramiennymi wyrzutniami granatów z napędem rakietowym. Prostota obsługi, niski koszt i efektywność sprawiły, że stał się najpopularniejszą bronią w swojej klasie. Obecnie używa go około czterdziestu krajów i jest produkowany w różnych wariantach w dziewięciu krajach. Swą popularność zdobył również w wojskach nieregularnych, partyzantce i ugrupowaniach terrorystycznych. Był powszechnie stosowany przez tego rodzaju organizacje w ostatnich konfliktach w Somalii, Afganistanie i Iraku.

Najbardziej popularną wersją jest RPG-7D przeznaczony dla spadochroniarzy. Może być rozłożony na dwie części, co ułatwia transport. Popularność zyskał też lżejszy niż inne Type 69 RPG produkcji chińskiej.



RPG-7, do armii Związku Radzieckiego, został dostarczony po raz pierwszy w 1961. Pierwotny projekt bazował na konstrukcji dwóch broni z okresu II wojny światowej: Bazooka i Panzerfaust. Produkowana obecnie przez Rosję wersja to RPG-7V2, zdolna do strzelania pociskami tandemowymi HEAT, fragmentacyjnymi i termobarycznymi. Oprócz standardowego celownika optycznego używa się urządzenie celownicze UP-7V, które pozwala na stosowanie amunicji o zwiększonym zasięgu. RPG-7D3 jest odpowiednikiem wersji dla spadochroniarzy. Obie wersje RPG-7V2 i RPG-7D3 zostały przyjęte przez rosyjską armię w 2001.


Budowa
Konstrukcja wyrzutni oparta jest o stalową rurę o średnicy 40mm, długości 953mm i wadze 7kg. Środkowa część jest pokryta drewnem by uchronić użytkownika przed ciepłem, a tylna rozszerza się ku końcowi, co redukuje odrzut i osłania przed podmuchem. Celowanie zwykle optyczne z wykorzystaniem mechanicznych przyrządów celowniczych.

Pocisk jest większy niż granat ręczny, ma średnicę od 70 do 85 mm i waży od 2.5 do 4.5 kg. W początkowej fazie lotu jest napędzany przez proch strzelniczy wytwarzający gęsty, szaro-niebieski dym. Lot jest stabilizowany przez zestaw lotek rozkładanych w locie. Silnik rakietowy odpala się po 10m lotu i rozpędza pocisk do prędkości 295m/s. Granat może lecieć do 1100m.

W przypadku tej broni sprawdza się zasada: im bliżej tym lepiej. Trudno trafić w cel z odległości większej od 300m. Podczas radzieckiej inwazji na Afganistan, Mudżahedini zazwyczaj używali go z odległości mniejszej niż 80m.


Amunicja

Nowoczesne naboje do RPG-7, od góry: kumulacyjny tandemowy (w przekroju), podwójnego przeznaczenia oraz dymny.RPG-7 może strzelać różnymi głowicami przeciwczołgowymi (HEAT, PG-) i przeciw sile żywej (HE, OG-). Pociski mogą przebijać od 30 do 60 cm jednorodnej stali. Pociski kumulacyjne w układzie tandem (PG-7BR i VR) mogą przebijać pancerz reaktywny jednym strzałem.

PG-7V:
Głowica: HEAT
Waga: 2.6 kg
Średnica: 70,5 mm
Penetracja: ponad 330 mm
PG-7VL:
Głowica: HEAT
Waga: 2.6 kg
Średnica: 93 mm
Penetracja: ponad 500 mm
PG-7VR:
Głowica: HEAT tandem
Waga: 4.5 kg
Średnica: 105 mm
Penetracja: 600 mm
OG-7V:
Głowica: odłamkowa
Waga: 2 kg
Średnica: 40 mm
Zasięg letalny dla ludzi z kamizelką kuloodporną: 150 m
TBG-7V:
Głowica: paliwowo-powietrzna
Waga: 4.5 kg
Średnica: 105 mm
Zasięg letalny: 8 m
Penetracja: od 150 do 480 mm